Hastalık Kaygısı Bozukluğu

Hastalık kaygısı bozukluğu, kişinin belirgin bir fiziksel semptomu olmamasına ya da çok hafif olmasına rağmen ciddi bir hastalığa yakalandığına veya yakalanacağına dair yoğun ve sürekli bir korku duyması durumudur. Bu kişiler basit bir baş ağrısı veya mide guruldaması gibi normal vücut duyumlarını kanser veya kalp krizi gibi ölümcül hastalıkların işareti olarak yorumlama eğilimindedir. Aşağıda bu durumun belirtileri, türleri ve diğer rahatsızlıklardan farklarını bulabilirsiniz.

Hastalık kaygısı bozukluğu, kişinin sağlığıyla ilgili endişelerinin günlük yaşamını, işini ve sosyal ilişkilerini bozacak düzeyde olmasıdır. Bu kişilerde genellikle hastalık hastalığı olarak bilinen, teşhis konulmamış ciddi bir hastalığa sahip olma saplantısı vardır. Tıbbi testlerin temiz çıkması veya doktorların güvence vermesi, kişinin endişelerini gidermeye yetmez.

İçindekiler

Hastalık Kaygısı Bozukluğu Belirtileri

Bu bozukluğun tanısının konulabilmesi için kişinin aşağıdaki davranış ve düşünce kalıplarını sergilemesi beklenir:

Ciddi Hastalık Saplantısı: Kişi sürekli olarak ciddi bir hastalığı olduğu ya da olacağı düşüncesiyle meşguldür.
Bedensel Belirtilerin Yokluğu: Kişide ağrı, sızı gibi bedensel belirtiler ya hiç yoktur ya da çok hafiftir. Eğer kişide diyabet gibi başka bir tıbbi durum varsa bile kişinin duyduğu kaygı bu durumla orantısız derecede fazladır.
Yüksek Kaygı Düzeyi: Sağlık durumuyla ilgili çok yüksek düzeyde anksiyete yaşanır ve kişi kendi sağlık durumuyla ilgili en ufak bir habere karşı bile kolayca paniğe kapılır.
Aşırı Kontrol veya Kaçınma: Kişi boğazına bakmak, tansiyon ölçmek gibi ya sürekli vücudunu kontrol eder ya da tam tersi, hastanelerden ve doktor randevularından korkup kaçar.
Süreklilik: Hastalıkla ilgili bu saplantılı hal en az 6 aydır devam etmektedir (korkulan spesifik hastalık bu süreçte değişebilir).
Başka Nedenin Olmaması: Bu durum depresyon veya panik bozukluk gibi başka bir ruhsal rahatsızlıkla daha iyi açıklanamaz.

Bozukluğun Alt Türleri

Hastalık kaygısı bozukluğu yaşayan kişiler, tıbbi yardıma yaklaşımlarına göre ikiye ayrılır:

Yardım Arayan Tip: Bu kişiler sık sık doktora gider, sürekli test ve tahlil yaptırır. Ancak doktorların “bir şeyiniz yok” demesi onları tatmin etmez, aksine daha çok endişelenebilirler.
Yardımdan Kaçınan Tip: Bu gruptakiler ise doktora gitmekten, hastaneye girmekten veya test sonuçlarını görmekten o kadar çok korkarlar ki tıbbi bakımdan tamamen uzak dururlar.

Genel Özellikler ve Gelişim Süreci

Yanlış Yorumlama: Kişinin sıkıntısı fiziksel bir ağrıdan ziyade, bu ağrının “ne anlama geldiği” ile ilgilidir. Örneğin, baş dönmesini beyin tümörü zannetmek gibi.
Güvence Arayışı: Aileden, arkadaşlardan veya internetten sürekli hastalık araştırır ve güvence ararlar. Ancak bu rahatlama kısa sürer.
Yaşam Kalitesi: Hastalık endişesi kişinin hayatının merkezi haline gelir. Sosyal ortamlarda sürekli sağlık konuşulur ve bu durum ilişkileri zedeler.
Başlangıç Yaşı: Genellikle erken veya orta yetişkinlik döneminde başlar. Yaşlılarda ise endişeler daha çok hafıza kaybı (Alzheimer korkusu) üzerine odaklanabilir.
Risk Faktörleri: Çocuklukta geçirilen ciddi bir hastalık, ebeveynlerden birinin hastalığına şahit olma, çocukluk çağı travmaları veya boşanma, iş kaybı gibi büyük yaşam stresi bu bozukluğu tetikleyebilir.

Diğer Rahatsızlıklarla Karşılaştırma

Hastalık kaygısı bozukluğunu diğer durumlardan ayırt etmek önemlidir:

Bedensel Belirti Bozukluğu: Bu iki bozukluk birbirine çok benzer. Ancak Bedensel Belirti Bozukluğunda kişi gerçekten acı veren, ağrı, yorgunluk gibi yaşamı zorlaştıran fiziksel belirtiler yaşar. hastalık kaygısı bozukluğunda ise fiziksel belirti neredeyse yoktur, asıl sorun hastayım korkusudur.
Panik Bozukluk: Panik atakta endişe krizler halinde gelir ve kısa sürer. Hastalık kaygısı bozukluğunda ise endişe daha sürekli ve yaygındır.
Obsesif-Kompulsif Bozukluk (OKB): OKB’li kişiler genellikle “gelecekte hasta olmaktan” veya mikrop kapmaktan korkar. Hastalık kaygısı bozukluğunda ise kişi şu anda hasta olduğuna inanır.