Bipolar (iki uçlu) bozukluk ve benzeri durumlar, depresif bozukluklardan ayrı bir kategoride ele alınır. Bu bozukluklar, belirtiler, aile geçmişi ve genetik benzerlikler nedeniyle şizofreni spektrumu (ve diğer psikotik bozukluklar) ile depresif bozukluklar arasında bir “köprü” olarak kabul edilir.
Bu bölümde yer alan tanılar şunlardır:
- Bipolar I bozukluğu
- Bipolar II bozukluğu
- Siklotimik bozukluk
- Madde/ilaç kaynaklı bipolar ve ilişkili bozukluk
- Başka bir sağlık sorununa bağlı bipolar ve ilişkili bozukluk
- Tanımlanmış bozukluklar
- Tanımlanmamış bozukluklar
Bipolar I bozukluğu tanı kriterleri, on dokuzuncu yüzyılda tanımlanan klasik “manik-depresif” bozukluğun (duygusal psikoz) günümüzdeki anlayışını temsil eder. Ancak bu klasik tanımdan farklı olarak, günümüzde bu tanı için kişinin psikoz yaşamış olması veya hayat boyu büyük bir depresif dönem geçirmiş olması şart değildir. Yine de, tam bir manik dönemin tüm belirtilerini (tam sendromal manik epizot) gösteren kişilerin çok büyük bir kısmı, yaşamları boyunca büyük depresif dönemler de yaşamaktadır.
Bipolar II bozukluğu tanısı için kişinin hayatında en az bir büyük depresif dönem ve en az bir hipomanik dönem (maniden daha hafif bir taşkınlık dönemi) geçirmiş olması gerekir. Bu durum, artık Bipolar I bozukluğundan “daha hafif” bir durum olarak görülmemektedir. Bunun en önemli nedenleri, ikinci derece tanı alan kişilerin depresyonda geçirdikleri sürenin çok uzun olması ve bu kişilerin yaşadığı duygu durumu dengesizliğinin, genellikle iş ve sosyal yaşamlarında ciddi bozulmalara yol açmasıdır.
Siklotimik bozukluk tanısı, yetişkinlerde en az 2 yıl (çocuklarda 1 yıl) boyunca, tam bir mani, hipomani veya büyük depresyon dönemi kriterlerini karşılamayan, ancak hipomanik belirtiler ve depresif belirtiler içeren dönemler yaşayan kişilere konur. Çok sayıda kötüye kullanılan madde, bazı reçeteli ilaçlar ve çeşitli sağlık sorunları, mani benzeri belirtilerin ortaya çıkmasına neden olabilir. Bu durum, “madde/ilaç kaynaklı bozukluk” ve “başka bir sağlık sorununa bağlı bozukluk” tanılarıyla kabul edilir.
Özellikle çocukların ve daha az oranda ergenlerin, I, II veya siklotimik bozukluk tanı kriterlerini tam olarak karşılamayan ancak benzeri durumlar yaşadığının fark edilmesi, “tanımlanmış diğer bipolar ve ilişkili bozukluk” alt kategorisinin oluşturulmasını sağlamıştır. Hatta, bu bozukluk üzerine daha fazla araştırma yapılmasını teşvik etmek amacıyla, ayrı bir bölümde kısa süreli hipomani içeren bir bozukluk için özel kriterler sunulmuştur.